Hayasızca Hareketler Suçu (TCK Madde 225)

HAYASIZCA HAREKETLER SUÇU  

Hayasızca hareketler suçu 5237 sayılı Türk Ceza Kanunun Üçüncü Kısım Topluma Karşı Suçlar Yedinci Bölüm Genel Ahlaka Karşı Suçlar başlığı altında madde 225’ de düzenlenmiştir. Kanun hükmü şöyledir:

Kanun maddesinden de anlaşıldığı üzere alenen cinsel ilişkide bulunulması veya teşhircilik yapılması Türk Ceza Kanununda suç olarak düzenlenmiş olup; bu eylemler için cezai yaptırım öngörülmüştür.

SUÇLA KORUNAN HUKUKİ YARAR NEDİR?

Hayasızca hareketler suçu ile korunan hukuki menfaat; toplumun iffetinin ve ahlakının korunup güvence altına alınmasıdır. Yine diğer bir görüşe göre toplumdaki bireylerin utanma duyguları korunmaktadır. Çünkü bu suç eylemi, mağdur kişilerde psikolojik zedelenmeye veya travmalara neden olabilmektedir. 

SUÇUN FAİLİ VE MAĞDURU KİMDİR? SUÇUN FAİLİ

Hayasızca hareketler suçu yönünden kanunda ayrıca bir düzenleme bulunmamakta olup; özel bir şart aranmamaktadır. Bu suçun faili herkes olabilir. Fail kadın, erkek veyahut eşcinsel bir kimse olabilir. Suçun faili açısından cinsiyet önem arz etmez. 

SUÇUN MAĞDURU

Hayasızca hareketler suçunun mağduru toplumu oluşturan bireylerdir.          

SUÇUN MADDİ UNSURU NEDİR?

Hayasızca hareketler suçu seçimlik hareketli bir suç olup; bu eylemler kanunda açık bir şekilde belirtilmiştir. Bu seçimlik hareketler “alenen cinsel ilişkide bulunmak” veya “alenen teşhircilik yapmak” olarak vurgulanmıştır.

1- Alenen Cinsel İlişkide Bulunma: 

Cinsel ilişki kavramı Türk Ceza Kanununda açık bir şekilde belirtilmemiştir. Bu nedenle tanıma ilişkin olarak pek çok görüş bulunmaktadır. Yargıtay genel olarak cinsel ilişki tanımını, erkek cinsel organının bir kadının vajinal veya anal yoldan veya bir erkeğe anal yoldan ithal edilmesi olarak kabul etmektedir. Bu sebeple oral ilişki Yargıtay uyarınca cinsel ilişki olarak kabul edilmemektedir. 

2- Alenen Teşhircilik Yapma: 

TCK madde 225 gerekçesinde teşhircilik; bir kişinin cinsel organını yahut vücudunun benzer cinsel kısımlarını aleni olarak sergilemesi” olarak açıklanmıştır. Madde gerekçesinden de anlaşıldığı üzere teşhirciliğin konusu sadece cinsel organın aleni bir şekilde sergilenmesi değildir. Korunması amaçlanan hukuki değeri ihlal niteliğinde olacak şekilde vücudun benzer cinsel kısımlarının aleni olarak sergilenmesi de bu suçu oluşturur. Örneğin kadın sanığın sokakta göğüslerini açması teşhircilik olarak kabul edilir.

SUÇUN MANEVİ UNSURU NEDİR?

Hayasızca hareketler suçunun manevi unsuru kasttır. Fail; bu suçta suçun kanuni tanımındaki unsurları bilerek ve isteyerek eylemini gerçekleştirmektedir. Örneğin çiftlerin cinsel ilişki eylemi gerçekleştirirken pencere camını yanlışlıkla açık unutmaları ve dışarıdan görünmeleri halinde kast unsuru gerçekleşmiş olmaz. Bu durumda TCK 30 hata hükümleri uygulanır ve suç oluşmaz. Hayasızca hareketler suçunun taksirle işlenebilmesi mümkün değildir. Bu sebeple yere düştüğü için elbisesi tamamen yırtılan bir kişinin cinsel organının gözükmesi halinde kast unsuru olmadığı için suç oluşmaz.

HUKUKA AYKIRILIK UNSURU

Anayasamızın 27. Maddesi uyarınca “Herkes, bilim ve satanı serbestçe öğrenme, açıklama, yayma ve bu alanlarda her türlü araştırma hakkına sahiptir.” Bu kapsamda belirli bir sınır çerçevesinde bir tiyatro oyununda oyuncunun soyunması suç oluşturmaz.

SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ 

1- TEŞEBBÜS:

Teşebbüs, failin suç işlemek üzere icra hareketlerine başlamış olması karşısında elinde olmayan sebeplerle arzu ettiği sonucu gerçekleştirememesi halidir. Hayasızca hareketler suçunda icra hareketleri belli kısımlara bölünebileceği için suça teşebbüs mümkündür. Örneğin tam elbisesine çıkaracağı ve cinsel organını göstereceği sırada 3. bir kişi tarafından failin engellenmesi halinde suça teşebbüs söz konusu olur. Suça teşebbüs halinde TCK 35 hükümleri uygulanır. Bu hüküm uyarınca kişi, işlemeyi kastettiği bir suçu elverişle hareketlerle doğrudan doğruya icraya başlayıp da elinde olmayan nedenlerle tamamlayamaz ise teşebbüsten dolayı sorumlu tutulur. Suça teşebbüs halinde fail, meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığına göre, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine on üç yıldan yirmi yıla kadar, müebbet hapis cezası yerine dokuz yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Diğer hallerde verilecek cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadarı indirilir. 

2- İŞTİRAK:

Alenen cinsel ilişkide bulunmak eylemi açısından hayasızca hareketler suçu çok failli bir suçtur. Cinsel ilişkide her iki tarafın rızası da mevcut ise her iki şahıs da suçun faili durumundadır. Suçun diğer seçimlik hareketi olan alenen teşhircilik suçu ise tek fail tarafından icra edilebilir. İki seçimlik harekette de suça azmettirme veya yardım etme suretiyle suça iştirak mümkündür. 

3- İÇTİMA:

Suçların içtimai, bir kişinin ceza kanunu birden fazla kez ihlal etmesi ve bu sebeple birden fazla suçtan sorumlu tutulması hallerinde karşımıza çıkan bir terimdir. Failin, tek bir eylemle birden fazla hukuki yararı ihlal etmesi halinde veya farklı eylemlerle aynı hukuki yararı ihlal etmesi hallerinde suçların içtimai söz konusu olur.

SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMANIN YAPILMASI  

Hayasızca hareketler suçunun soruşturması ve kovuşturmasının yapılması şikâyete tabi olmayıp; ilgili makamlar suçun işlendiği bilgisine ulaştığı anda resen harekete geçmektedir. 

GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME  

Hayasızca hareketler suçunun yargılamasında görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise suçun işlendiği yer mahkemesidir. 

UZLAŞTIRMA  

Hayasızca hareketler suçu uzlaşma hükümleri kapsamında olmayıp; uzlaştırma hükümleri bu suç için söz konusu olmaz. 

DAVA ZAMANAŞIMI SÜRESİ  

Ceza yargılamasının kamu düzenine ilişkin olması sebebiyle zamanaşımı hususu savcı veya hâkim tarafından resen nazara alınmaktadır. Hayasızca hareketler suçunda dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. 

HAYASIZCA HAREKETLER SUÇUNUN CEZAİ YAPTIRIMI NEDİR? 

Suçun kanunda öngörülen cezai yaptırımı 6 aydan 1 yıla kadar hapis cezasıdır.

YARGITAY KARARLARI

SANIĞIN HAYASIZCA HAREKET BOYUTUNDA OLMAKSIZIN PANTOLONUNUN FERMUARI İLE OYNAMASI 

“…Dosya kapsamından sanıkların bir kimseye karşı herhangi bir cinsel eylemde bulunmadan ve hayasızca hareket boyutunda olmaksızın kısa bir süre cinsel organlarını göstermeden yalnızca pantolonlarının fermuarı ile oynamaları şeklinde gerçekleştiği anlaşılan eylemlerinin suç teşkil etmediği gözetilerek beraatleri yerine, takibi şikâyete bağlı olmayan hayasızca hareketlerde bulunma suçundan şikâyetten vazgeçme nedeniyle davaların düşmesine karar verilmesi, kanuna aykırı, O Yer Cumhuriyet Savcısının temyiz itirazları bu nedenle yerinde görüldüğünden, 5320 sayılı Kanunun 8/1. maddesi gözetilerek CMUK.nın 321. maddesi uyarınca BOZULMASINA, 09.10.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi…” (14. Ceza Dairesi 2011/12573 E. , 2012/9706 K.) 

SANIĞIN EYLEMENİN HEM CİNSEL TACİZ HEM DE HAYASIZCA HAREKETLER SUÇUNU OLUŞTURMASI DURUMUNDA FİKRİ İÇTİMA HÜKÜMLERİ UYGULANIR 

“…Sanığın, suç tarihinde katılan ve mağdur lise öğrencilerini hedef alarak cinsel organını gösterdiği ve mastürbasyon yaptığının kabul edildiği yargılamaya konu olayda, sanığın eyleminin, cinsel taciz ile hayasızca hareketler suçlarını oluşturduğu ve fikri içtima hükümlerini düzenleyen TCK'nın 44. maddesi gereğince, en ağır yaptırımı öngören suçtan sanığın mahkumiyetine karar verilmesi gerektiği gözetilmeden, cinsel taciz ve hayasızca hareketler suçlarından ayrı ayrı hüküm kurulması, kanuna aykırı ve sanık ... müdafisinin temyiz nedenleri yerinde görülmekle, tebliğnameye uygun olarak, HÜKÜMLERİN BOZULMASINA, yargılamanın bozma öncesi aşamadan başlayarak sürdürülüp sonuçlandırılmak üzere dosyanın esas/hüküm mahkemesine gönderilmesine, 25/02/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi…” (4. Ceza Dairesi 2020/13381 E. , 2021/6665 K.) 

FAİLİN PARKTA BELİRLİ BİR KİŞİYE YÖNELİK OLMAKSIZIN CİNSEL ORGANINI GÖSTERMESİ EYLEMİ 

“…Sanığın, parkta alenen cinsel organını göstermesi biçiminde gerçekleşen eyleminde, müştekinin, “sanığın eyleminin kendisine yönelik olmadığı ve cinsel organını alenen teşhir ettiği yönündeki beyanı” da dikkate alındığında, sanığın eyleminin belli bir kişiye yönelik olmaması karşısında, eylemin TCK'nın 225. maddesinde düzenlenen hayasızca hareketlerde bulunma suçunu oluşturduğu ve bu suç yönünden sanık hakkında hüküm kurulması gerekirken, eylemin yanlış yorumlanarak kişiye yönelik olmadığı halde cinsel taciz suçundan hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilip, hayasızca hareketlerde bulunma suçundan ceza verilmesine yer olmadığına karar verilmesi, kanuna aykırı ve O Yer Cumhuriyet Savcısı‘nın temyiz nedenleri yerinde görüldüğünden, tebliğnamedeki isteme uygun olarak HÜKMÜN BOZULMASINA, yargılamanın bozma öncesi aşamadan başlayarak sürdürülüp sonuçlandırılmak üzere dosyanın esas/hüküm mahkemesine gönderilmesine, 09/04/2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi…” (18. Ceza Dairesi 2017/3143 E. , 2019/7014 K.) 

FAİLİN PANTOLONUNU YARIYA KADAR İNDİRMESİ  

“…TCK’nın 225/1. maddesinde düzenlenen hayasızca hareketler suçunda, alenen cinsel ilişkide bulunan veya teşhircilik yapan kişinin cezalandırılacağının öngörülmesi ve mağdurların beyanında sanığın pantolonunu yarıya kadar indirmiş vaziyette durduğunu belirterek, cinsel organının açıkta olduğuna dair beyanları olmaması karşısında atılı suçun unsurlarının ne şekilde oluştuğu açıklanmadan, sanığın mahkumiyetine dair karar verilmesi,
Kanuna aykırı, sanık ...'in temyiz nedenleri yerinde görülmekle tebliğnameye aykırı olarak HÜKMÜN BOZULMASINA, yargılamanın bozma öncesi aşamadan başlayarak sürdürülüp sonuçlandırılmak üzere dosyanın esas/hüküm mahkemesine gönderilmesine, 25/04/2018 tarihinde oy birliğiyle karar verildi…” (18. Ceza Dairesi 2016/6863 E. , 2018/6130 K.) 

HAYASIZCA HAREKETLER SUÇUNDA DAVA ZAMANAŞIMI SÜRESİ

  “…İlk derece mahkemesince verilen hüküm temyiz edilmekle başvurunun muhtevası nazara alınarak dosya tetkik edildi, gereği görüşüldü: Sanığa isnat edilen hayasızca hareketlerde bulunma suçunun 5237 sayılı TCK'nın 225/1. maddesinde düzenlenip, öngörülen cezanın üst sınırı itibarıyla aynı Kanunun 66/1-e. maddesinde belirtilen 8 yıllık olağan dava zamanaşımı süresine tabi bulunduğu ve beraat eden sanığın mahkeme sorgusunun yapıldığı 11.09.2012 ile inceleme günü arasında bu sürenin geçtiği anlaşıldığından, hükmün 5320 sayılı Kanunun 8/1. maddesi gözetilerek 1412 sayılı CMUK'nın 321. maddesi uyarınca BOZULMASINA, ancak bu husus yeniden yargılamayı gerektirmediğinden, sanık hakkında bu suçtan açılan kamu davasının aynı Kanunun 322 ve 5271 sayılı CMK'nın 223/8. maddeleri gereğince zamanaşımı sebebiyle DÜŞMESİNE, 28.10.2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi…” (14. Ceza Dairesi 2017/849 E. , 2020/4518 K.) 

FAİLİN TİŞÖRTÜNÜ SIYIRARAK GÖĞÜSLERİNİ GÖSTERMESİ

  “…Cadde üzerinde sanık ...'nin “göğüslerini açıp okşamak”, sanık ...'in “tişörtünü yukarı sıyırıp göğüslerini teşhir ederek diliyle de çevreden geçen şahısların dikkatini çekmek”, bayan görünümlü erkek olduğu anlaşılan sanık .....'in ise “tişörtünü yukarı sıyırıp, sağ göğsünü çevreden geçen vatandaşlara göstermek” şeklindeki eylemlerini anlatan 28.05.2006 günlü olay tutanağı içeriği ile bunu doğrulayan tutanak mümzisi tanık ....'in 30.05.2006 günlü savcılık beyanı ve tüm dosya içeriğinden, sanıkların hayasızca hareketlerde bulunma suçunu işledikleri sabit olduğu halde, mahkûmiyetleri yerine, yazılı şekilde beraatlerine karar verilmesi, Kanuna aykırı, O Yer Cumhuriyet Savcısının temyiz itirazları bu nedenle yerinde görülmüş olduğundan, hükümlerin 5320 sayılı Kanunun 8/1. maddesi gözetilerek CMUK.nın 321.maddesi uyarınca BOZULMASINA, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun 12.07.2011 gün ve 233 sayılı kararı ile Şişli ilçesi adli teşkilatı kapatıldığından dosyanın İstanbul 14. Sulh Ceza Mahkemesine gönderilmesi için Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE, 23.05.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi…” (14. Ceza Dairesi 2011/13152 E. , 2012/5866 K.) 

SANIĞIN OKUL BAHÇESİNDE MASTURBASYON YAPMASI  

“…Sanığın okul bahçesinde voleybol oynamakta olan kız öğrencileri izlerken cinsel arzularını tatmine yönelik olarak elini pantolonunun cebine sokarak masturbasyon yaptığı ve ereksiyon halinde olduğu polis memurlarınca görülmesi üzerine hakkında işlem yapıldığı tüm dosya kapsamından anlaşılmakla, cinsel organını teşhir etmese dahi eylemini aleni sayılan alanda gerçekleştirdiğinden, üzerine atılı suçun unsurları oluştuğu halde yazılı gerekçeyle beraatine karar verilmesi, kanuna aykırı, O Yer Cumhuriyet Savcısı temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükmün 5320 sayılı Kanunun 8/1. maddesi gözetilerek CMUK.nın 321. maddesi uyarınca BOZULMASINA, 10.04.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi…” (14. Ceza Dairesi 2012/13009 E. , 2013/4210 K.)